ਪੈਟਰੋਲ-ਡੀਜ਼ਲ ਹੋਵੇਗਾ ਸਸਤਾ ? ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਡਿੱਗਦੇ ਭਾਅ ਨਾਲ ਜਾਗੀ ਉਮੀਦ, ਟ੍ਰੰਪ ਦੀ ਟੈਰਿਫ ਨੀਤੀ ਦਾ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਸਰ

06/04/2025

ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਪਾਸੇ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਰੁਪਈਆ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਨਰਮੀ ਆ ਰਹੀ ਹੋਵੇ।

ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਰੁਪਈਆ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੰਜ ਪੈਸੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਕੇ 85.25 ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਬ੍ਰੈਂਟ ਕਰੂਡ (ਕ੍ਰੂਡ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਮਾਪਦੰਡ) ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਵੀ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦਰਜ ਹੋਈ। ਇਹ 3.26 ਫੀਸਦ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨਾਲ 67.87 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਫਿਰ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲੀ ਹੁੰਦੀ ਰਾਹਤ

ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਆਮ ਸਮੇਂ 'ਚ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਮ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਪੈਟਰੋਲ ਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀਆਂ ਖੁਦਰਾ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਕਮੀ ਕਰਨ ਦਾ ਤੋਹਫਾ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੱਤਾ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਦੀ ਉਮੀਦ ਘੱਟ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਦੁਵੱਲੀ ਫੀਸ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਲਮੀ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਘਟੀਆਂ ਸਨ ਕੀਮਤਾਂ

ਭਾਰਤ 'ਚ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀਆਂ ਖੁਦਰਾ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਕਟੌਤੀ ਪਿਛਲੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਰਚ, 2024 'ਚ ਦੋ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੂਨ, 2024 ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਮਾਰਚ, 2024 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਸਤੀਆਂ ਦਰਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਖਰੀਦਿਆ ਹੈ।

ਮਾਰਚ, 2024 'ਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਕਰੂਡ ਖਰੀਦ ਦੀ ਔਸਤ ਲਾਗਤ 82.58 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਸੀ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਇਹ 75.76 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਹੈ। ਕੇਅਰ ਏਜ ਰੇਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2024-25 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ 'ਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਔਸਤ ਕਰੂਡ ਖਰੀਦ ਕੀਮਤ 85.21 ਡਾਲਰ ਕਾਪੀ ਬੈਰਲ, ਦੂਜੀ ਤਿਮਾਹੀ 'ਚ 78.80 ਡਾਲਰ ਕਾਪੀ ਬੈਰਲ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਤਿਮਾਹੀ 'ਚ 73.83 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਰਹੀ ਹੈ।

ਕੀ ਘਟਣਗੇ ਪੈਟਰੋਲ-ਡੀਜ਼ਲ ਦੇ ਭਾਅ?

ਜੇਕਰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਤਕ ਇਸ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕੂਰਡ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ 75-80 ਡਾਲਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਸਰਚ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਹੇਠਾਂ ਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਕਰੂਡ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਸਥਾਨ (OPEC) ਨੇ ਵੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੰਗ ਘਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਕਿਉਂ ਘਟ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਰੂਡ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ?

ਐਸਬੀਆਈ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਵੱਲਾ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ 2.2 ਫੀਸਦ ਤੱਕ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਬਰਾਮਦ ਦੀ ਵਾਧਾ ਦਰ ਸਾਲ 2024-25 ਵਿਚ 2.9 ਫੀਸਦ ਸੀ, ਜੋ ਸਾਲ 2025-26 ਵਿਚ ਘਟ ਕੇ 1.3 ਫੀਸਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਗੀ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਲਈ ਕਰੂਡ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇਸ ਡਰ ਕਾਰਨ ਹੀ ਘਟ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਕਰੂਡ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਬਹਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਡਾਲਰ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਰੂਡ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਡਾਲਰ 'ਚ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਮਹਿੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਤੇ 'ਚੋਂ ਵੱਧ ਰੁਪਏ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਫਰਵਰੀ, 2025 'ਚ ਇਕ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇਕ ਸਮੇਂ 88.10 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਈ ਸੀ। ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਜਲਦੀ ਹੀ 100 ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਕਿਆਸ ਲਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।